Ba Phương Pháp Hành Thiền
1. Phương pháp thứ nhất là dùng hơi thở theo dơi hơi thở, không nghĩ ǵ khác. Phương pháp theo dơi hơi thở ra vào được đức Phật Thích Ca khen ngợi và
trực tiếp truyền đạt cho học tṛ. Trong tập V kinh Tương Ưng, có cả một chương
dài, ghi lời Phật nói về pháp môn đặc sắc này (kinh Tương Ưng Bộ, chương 10, từ
trang 463-98, bản dịch: Thích Minh Châu). Hơi thở là biểu hiện cụ thể nhất của
sự sống, khi thở mà theo dơi hơi thở ra vào với tâm an
tịnh, th́ tác dụng đối với thân và tâm thật không thể lường. Một điều căn dặn
của các thiền sư từng tu tập lâu năm về pháp môn này, là khi tập hăy giữ cho cả
thân và tâm thật sự thoải mái, không căng thẳng. Các tạp niệm có thể móng lên,
hăy cứ để cho chúng qua đi, v́ chúng có khác ǵ mây bay, bay đến rồi lại bay đi,
bầu trời tức là cái chân thật của chúng ta. Không phải v́ vài bóng mây thoảng mà
mất đi cái lớn lao, cái trong sáng vốn có của nó. Thậm
chí, các thiền sư Tây Tạng c̣n khuyên, khi theo dơi hơi thở ra vào cũng không
cần tập trung tư tưởng quá mức, hăy tập trung khoảng 25%, c̣n th́ 75% tâm hăy để
cho thư giăn, thoải mái, tâm ḿnh như treo giữa hư không, không vướng vào đâu
hết. Đúng theo câu kinh Kim Cang: "Ưng vô sở trụ, nhi
sanh kỳ tâm", nghĩa là cái tâm không trụ vào đâu hết, không vướng vào đâu
hết.
2. Phương pháp thứ hai là cột niệm vào một vật nhất
định, tuỳ ḿnh lựa chọn, có người th́ chọn ảnh Phật hay là ảnh Bồ-tát, thí dụ
ảnh Bồ-tát Quan Âm. Có người chọn đầu lỗ mũi hay là một điểm thường gọi là đan
điền dưới lỗ rốn.
3. Phương pháp thứ ba là niệm chú Mantra, một
phương pháp mà các thiền sư Tây Tạng hay dùng, họ tin rằng có những câu chú được
các đức Phật hay các vị Bồ-tát truyền lại, có một sức mạnh tâm linh đặc biệt
truyền lại, có một sức mạnh tâm linh đặc biệt có thể giúp cho người niệm chú dễ
định tâm. Một câu chú, theo truyền thuyết là do chính
Bồ-tát Quán Thế Âm tặng cho dân Tây Tạng: "AUM MA NI BÁT NÊ HỒNG" nghĩa đen của
câu chú là:"AUM: Ngọc Ma-ni trong hoa sen". Theo tôi, giá trị và tác dụng của
câu chú, không chỉ là do ở Bồ-tát Quán Thế Âm mà c̣n là do đức tin của người
niệm chú, tâm trạng của chúng ta khi niệm chú.
Nhớ lại, ngày xưa, chúa Nguyễn Khắc Chu,
một chúa Nguyễn rất mộ đạo Phật, thấy thiền sư Thạch Liêm tŕ chú mà trời đang
mưa tầm tă bỗng nhiên tạnh ráo, bèn nằn ń Sư truyền cho câu chú đó, nhưng Sư
trả lời: điều quan trọng không phải ở bài chú đó, mà là người tŕ chú có thanh
tịnh, có đức độ th́ tŕ chú mới linh nghiệm.
Trên đây là câu chuyện
của chúa Nguyễn Phúc Chu (1675-1725) và Sư Thạch Liêm. C̣n hiện nay, th́ chúng ta nên tự bảo vệ
chúng ta không phải bằng những câu chú mà bằng một nếp sống thiện lành, bằng
cách giữ cho cả ba nghiệp thân, khẩu, ư đều thanh tịnh, trong sạch. Muốn sống
được an toàn trong một xă hội nhiễu nhương, th́ cách bảo vệ tốt nhất là sống nếp
sông thiện lành, đó là lời khuyên của đức Phật trong kinh Pháp Cú, trong một xă
hội đầy tội ác, th́ người sống thiện cũng như bàn tay không thương tích nhúng
vào bát thuốc độc không có can hệ ǵ.
Một cách tự bảo vệ nữa
là hành thiền. Bởi lẽ
nhờ hành thiền, nhất là tập phép hành thiền niệm hơi thở ra vào, th́ thần kinh
hệ an ổn, đỡ bệnh tật, thân có sức khoẻ, lại dẻo dai
bền bỉ. Hơn nữa, nhờ tập thiền mà con người luôn thoải mái,
tỉnh giác, đỡ phạm sai lầm, đỡ bị dục vọng chi phối, sai sử.