MỘT CHỮ
XẢ
(
Ḥa Thượng Thích Thanh Từ Giảng )
Vấn đề tôi nói hôm nay là một chữ Xả. Quí vị biết ngược với xả là
ǵ không ? Là cố chấp, nắm
chặt. Cố là chặt, chấp là nắm;
cố chấp là nắm chặt. Khác với
nắm chặt là buông bỏ.
Mới nghe đơn giản quá nhưng xét kỹ,
quí Phật tử sẽ thấy tất cả chúng ta sống
trên thế gian này, ai cũng than buồn than khổ, gốc
tại cố chấp thôi, chớ không có ǵ khác. Bây giờ
muốn hết buồn, hết khổ th́ chúng ta phải
làm sao ? Phải xả, phải
buông bỏ. Buông bỏ th́ hết khổ
... Như vậy quá giản đơn, quá tầm thường.
Chỉ cần quí Phật tử thực hiện
được điều chúng tôi nhắc th́ sẽ bớt
khổ ngay trong cuộc sống hiện tại này.
Lâu nay chúng ta cố chấp những ǵ mà bây giờ
phải buông xả ?
Trước hết là chúng ta cố chấp những
điều phải, quấy. Thường thường ở thế gian ai cũng
nghĩ điều ḿnh nói, ḿnh làm là phải nhưng người
khác nói ngược lại, làm ngược lại th́ cho là
người khác quấy. Ḿnh phải họ quấy mà
họ không chịu nghe, không chịu làm theo
ḿnh, nên ḿnh giận. Nhất là trong gia đ́nh, cha mẹ thấy
điều đó phải mà bảo con cháu không chịu làm theo th́ nhất định là giận. Mà giận
là vui hay buồn ? Giận
là buồn, buồn rồi khổ. Có một Phật tử
nói với tôi thế này :
- Con cháu của con bây giờ khó dạy quá !
Tôi hỏi : - Sao đạo hữu
nói khó dạy ?
- Thưa Thầy, ḿnh là cha nó ḿnh hớt tóc ngắn.
Ḿnh thấy hớt tóc ngắn dễ chịu,
mát mẻ. Bây giờ nó để tóc tới
cổ mà rầy nó không chịu nghe. Nó c̣n nói : “Bây giờ thanh niên ai cũng để
tóc dài mà ba biểu hớt ngắn, giống ông già quá, sao con
làm được”. Chúng nó c̣n nhỏ mười chín, hai
mươi tuổi mà đeo kính trắng, ḿnh rầy nó :“Bộ mày mù sao mà đeo kính ?” Nó nói :“Ba không thấy sao, người trí thức
họ đeo kính trắng. Con lớp mười hai rồi,
con trí thức rồi, con đeo kính trắng có sao đâu”.
Đó, ông than con cháu ngày nay dạy không được. Quí vị thấy thế nào ?
Bởi v́ thường lúc nào chúng ta cũng có cái nh́n theo quan niệm của ḿnh. Quan niệm của
ḿnh như vậy là phải, con cháu không chịu nghe theo th́ ḿnh giận, cho nó là quấy, là con ngỗ
nghịch, con bất hiếu v.v… Khi đă như vậy rồi
th́ gia đ́nh c̣n đầm ấm không, c̣n vui không
? Tôi mới giải thích cho Phật tử đó nghe :
- Đạo hữu nhớ như ở lứa
tuổi của tôi, ông thân tôi hồi xưa để tóc bới
có một củ tỏi phía sau. Tới chừng lớp của tôi lớn lên th́ hớt
tóc, ông tôi không vui. Ông nói bọn nhỏ văn minh quá,
không có theo ông bà và dẫn sách Nho nói : “Thân thể phát phu thọ ư
phụ mẫu, bất thương cảm hiếu chi thỉ
giả”. Nghĩa là : râu tóc da thịt này
là nhận nơi cha mẹ, ǵn giữ nó đừng cho
thương tổn là cái hiếu đầu. Bây
giờ ḿnh cạo nó là bất hiếu rồi. Như
vậy ông già nh́n lại ḿnh hớt tóc th́ ông già buồn, c̣n
ḿnh nh́n lại ông già th́ thấy ông già lạc hậu phải
không ? Thế th́ ai đúng ?
Để tóc bới đúng hay hớt ngắn đúng ? Nếu hai bên cứ cố chấp,
ông già nghĩ ông già đúng, người con nghĩ người
con đúng, th́ gia đ́nh có b́nh an không ? Chắc là bất an.
Chúng ta phải hiểu thời xưa học theo Nho giáo th́ để râu, để tóc là phải.
Nhưng thời sau này khác hơn v́ nước
ḿnh lệ thuộc Pháp, người Pháp đi làm việc hớt
tóc ngắn cho sạch sẽ mà ḿnh cứ bảo như ông
già để tóc, vậy th́ lạc hậu mất rồi.
Ở lứa tuổi của ḿnh ai chấp nhận như thế ? Cho nên người cha phải thông cảm
hoàn cảnh của con, người con phải hiểu hoàn
cảnh của cha. Hai bên thông cảm nhau đừng
cố chấp th́ bớt khổ. Nếu
cố chấp là nhất định khổ. Cha bất
b́nh con, con bất măn cha, cứ như vậy sanh ra chuyện
rối rắm trong gia đ́nh.
Rồi đến thời này mấy đứa
nhỏ để tóc dài, có khi tới cổ th́ ḿnh không chấp
nhận. Ḿnh để tóc ngắn
mát mẻ, c̣n nó để dài lù xù nhưng nó lại thấy
đẹp. Nếu đem cái nh́n của người cha mà
trách đứa con th́ đứa con cũng nh́n lại
người cha bằng cặp mắt lạc hậu. Bây giờ
phải xử làm sao ? Thôi, ba muốn mát
mẻ ba hớt ngắn, con thích để dài cho đẹp
th́ con cứ để dài. Chuyện tóc tai, mỗi người
mỗi sở thích riêng, bắt nó giống ḿnh sao được ?
Quí Phật tử nhớ, một lứa tuổi
là qua một thế hệ khác nhau, không giống nhau
được. Không giống
mà ḿnh đem ư của ḿnh, cái phải của ḿnh áp đặt
cho nó th́ nó không chịu. Mà không chịu
th́ sanh ra giận hờn, buồn trách, khổ sở. Vậy th́ muốn cho hết khổ ḿnh đừng
cố chấp, phải buông bỏ. Buông
nghĩa là xả. Quan niệm của con th́ con làm, quan
niệm của ba th́ ba giữ. Phần ai nấy giữ,
người này đừng áp đặt người kia. Như thế chúng ta sống
rất là thoải mái, nhẹ nhàng. C̣n nếu
ḿnh cố chấp th́ sống bực hoài, lúc nào cũng bất
như ư. Như nó thích mang kính trắng th́ để nó mang,
ḿnh không thích th́ thôi. Chớ ḿnh không thích mà bắt nó
theo ḿnh sao được ? Đó là quan niệm của mỗi người, miễn
làm sao con biết kính trọng, thương cha, cha
thương con là đủ. T́nh thương
mới là quan trọng, c̣n những cái bên ngoài đâu có quan
trọng.
Vậy mà nhiều người v́ cố chấp
h́nh thức bên ngoài làm cho mất hết t́nh nghĩa trong gia
đ́nh, khiến cha con phiền muộn, vợ chồng
không vui với nhau. Đó là tại cố chấp. Quí Phật tử
nghĩ ḿnh xả bỏ, đừng cố chấp có bớt
khổ không ? C̣n cố chấp như câu
chuyện tôi vừa kể khổ không ? Lúc nào cũng buồn bực. V́ vậy cha mẹ
nên thông cảm với con, con thông cảm với cha mẹ. Mà muốn được thông cảm th́ hai bên
đều xả, xả cái phải của ḿnh th́ thông cảm.
Ngược lại, nếu không chịu xả,
tự nhiên là khổ.
Đó là nói về lứa tuổi giữa người
lớn và người trẻ. C̣n nếu
vợ chồng mà cố chấp th́ sao, có khổ không ? Như bên phái nữ lâu nay quen rồi,
nào là lọ tương, hũ tiêu, hũ ớt v.v… Những cái nhỏ họ coi chừng từng chút để
nấu nướng. C̣n người
đàn ông đâu có để ư đến những thứ
đó, mà họ nghĩ chuyện xă giao bên ngoài người
này người nọ. Cho nên người chồng v́
xă giao bạn bè nhiều, thành ra chi phí hơi rộng. Người phụ nữ chỉ lo chi tiết nhỏ
trong nhà nên tiết kiệm, thấy chồng xài lớn một
chút th́ càm ràm. C̣n chồng thấy vợ
keo kiệt, nhỏ nhít quá cũng không bằng ḷng. Như vậy vợ trách chồng lăng phí, chồng
chê vợ keo kiệt. Đă thế th́ gia đ́nh có vui không ? Không bên nào bằng ḷng bên nào hết ! V́ ai cũng nghĩ ḿnh
đúng.
Như vậy nếu người vợ bắt
người chồng phải theo ư của
ḿnh, ngược lại người chồng bắt vợ
phải theo ư của ḿnh th́ gia đ́nh đó nhất định
căi lộn hoài. Nếu hai bên chồng và vợ
cảm thông nhau, người chồng nghĩ rằng cô ấy
lo chuyện bếp núc cho nên quen cái nhỏ nhặt, hũ
tương, hũ ớt v.v… thành ra xài lớn cô không đồng
ư cũng phải. C̣n vợ thông cảm
cho chồng, bởi v́ anh ấy làm bên ngoài, giao thiệp kẻ
này người nọ th́ phải rộng răi một chút
người ta mới vui. Nếu bắt chồng hẹp
ḥi quá th́ bạn bè khi, không chơi với ḿnh, như vậy
tội nghiệp. Hai bên thông cảm th́ gia
đ́nh sống sẽ vui, không chống chọi nhau. Đó là tôi nói những việc nhỏ thôi, c̣n những
việc lớn khác nữa, quí vị nghiệm xét rồi
thông cảm, hiểu biết nhau đừng cố chấp,
cố chấp th́ khổ.
Như vậy xả bỏ là tu, c̣n cố chấp
là chưa biết tu. Thế gian do cố
chấp nên người nào cũng thấy sống trong gia
đ́nh không có hạnh phúc. Đă cố chấp th́ làm sao hạnh
phúc được ? Chồng chấp theo chồng, vợ chấp theo vợ, cha chấp
theo cha, con chấp theo con, thành ra không ai thông cảm ai. Mà không thông cảm th́ tự nhiên là phải buồn
phải khổ. Bây giờ mỗi người tự
xả bỏ cố chấp của ḿnh để thông cảm
với những người thân th́ tự nhiên gia đ́nh an vui hạnh phúc. Đó là bước thứ
nhất xả chấp phải, chấp quấy theo quan niệm của ḿnh.
Điều thứ hai nữa là xả oán hờn. Người thế gian luôn luôn nghĩ
ai làm trái ư ḿnh th́ ḿnh buồn, ḿnh giận. Buồn giận
nên bỏ liền hay nên giữ măi ? Có
người thường hay nói :“Con giận
người đó hai, ba chục năm không quên”. Giận
hai, ba chục năm không quên th́ nghe như khẳng khái lắm
nhưng thật ra là dại, là khổ, chớ có hay ǵ
đâu.
Quí Phật tử nghĩ trên thế gian này chung
quanh ḿnh nào xóm giềng, thân tộc… có bao giờ hoàn toàn
không đụng chạm nhau đâu ? Người ta nói vợ chồng như chén trong sống.
Chén úp trong sống thế nào cũng có khua, huống
là xóm giềng, thân tộc làm sao vừa ư ḿnh hết, mà trái
ư th́ ḿnh giận. Giận rồi chứa
trong tâm. Chứa là cố chấp. Giận một người chứa trong ḷng, giận
hai người cũng chứa trong ḷng. Nếu giận
một trăm người th́ sao ? Chứa
cả một trăm cái giận trong ḷng, làm sao chịu nổi.
Quí vị xét khi ḿnh đang vui vẻ mà bỗng nhớ
tới người ḿnh giận th́ lúc đó gương mặt
quạu xuống liền. Sở dĩ chúng ta ngủ không ngon là cũng tại
giận đó. Khi nào nằm nhớ lại hôm qua, hôm kia ai làm trái ư ḿnh liền nổi giận lên,
th́ hết ngủ. Đó là chứa chấp oán
hờn. Chứa chấp là khổ.
Ta đang vui vẻ tươi mát mà chứa một cái giận,
cũng như đem cục than bỏ trong tay
hay trong da, trong thịt ḿnh vậy. Nếu cục than bỏ
trong tay, trong da, trong thịt th́ sao ? Nóng, khó chịu. Vậy mà ḷng ḿnh chứa một
trăm cục than th́ người này khổ nhiều ít ? Khổ thứ nhất là khô héo v́ ngủ
không ngon, ăn không ngon. Giận quá làm sao
ăn ngon, ngủ ngon được. Khổ thứ hai là giận làm cho ḿnh dễ xấu.
Quí vị thấy mỗi lần nổi giận lên
gương mặt ḿnh thế nào ? Nổi
giận lên th́ con mắt đỏ ngầu, mặt đổi
màu đổi sắc, không c̣n tốt đẹp nữa. Cả
trăm cái giận ở trong ḷng th́ nó đốt riết
ḿnh khô héo, xấu xa. Như vậy ôm ấp cái giận mấy
chục năm là khôn ngoan hay thiếu khôn ngoan
?
Bởi vậy nên người biết tu ai nói ǵ
trái ư, ḿnh giận chút rồi bỏ đi, xả đi. Giận làm chi, ngu ! Ôm cái giận
là ngu chớ không phải khôn, tội ǵ
ôm cho khổ. Trong nhà Phật có câu :“Tăng
hận bất cách túc” nghĩa là Tăng (người tu) giận
không quá một đêm. Chúng ta là Phàm tăng nên tham sân si cũng
c̣n, v́ vậy gặp việc trái ư cũng giận. Nhưng giận chút thôi rồi bỏ, chớ không
nên chấp chứa.
Người thế gian thường thích chứa,
chứa năm này qua năm nọ. Họ tưởng như vậy
là hay, là khôn mà không ngờ đó là tự chuốc họa
vào ḿnh, tự đeo khổ cho ḿnh chớ không có lợi ǵ
hết. V́ vậy nên Phật dạy phải
xả hết những giận hờn. Chứa
chấp vừa bị khổ trong hiện tại, mà c̣n khổ
cả vị lai nữa.
Trong kinh Phật dạy, người khi sắp bỏ
thân này qua đời khác th́ nghiệp thương và nghiệp
ghét sẽ đi theo. Bởi
v́ thương ai th́ ta nhớ người đó, ghét ai cũng
nhớ kẻ đó. Như chúng ta ngồi ôn lại
trong ḷng, th́ nhớ những người ḿnh thương và
những người ḿnh ghét nhiều nhất phải không ? Ghét không mất,
thương cũng không mất. V́ vậy
càng chứa sâu th́ khi nhắm mắt các nghiệp đó dẫn
ḿnh đi đến chỗ thương hoặc chỗ
ghét.
Do đó khi chúng ta thọ thân sau, nếu ôm ấp
nghiệp ghét nhiều quá th́ đến những gia đ́nh
gặp toàn chuyện buồn phiền, hờn giận, không
vui. Có bao giờ chúng ta muốn gặp những người
ḿnh ghét không ? Không muốn.
Ai cũng muốn gặp người ḿnh
thương. Nhưng trong ḷng thù oán nhiều
quá th́ nó sẽ dẫn ḿnh gặp lại những người
thù oán. Nên hiện tại khổ mà vị
lai cũng khổ luôn. Điều này rất
thiết yếu.
Chúng ta phải khéo đừng nuôi dưỡng
oán thù trong ḷng, nên buông bỏ hết. Cái ǵ qua rồi không chứa chấp
nữa. Hơn thua, phải quấy, chuyện
đó không có ǵ quan trọng. Quan trọng
ở chỗ làm sao cuộc sống ḿnh b́nh an, thanh thản,
tươi vui. Đó mới là điều
đáng lưu tâm. Chúng ta sống muốn hạnh phúc,
muốn được an lạc th́ nên giữ hay nên xả ? Nên xả. V́ vậy tôi nói tu muốn cho hết khổ th́ phải
xả, đừng chứa chấp. Đó
là điều thứ hai.
Điều thứ ba , chúng ta
đừng cố chấp ư kiến ḿnh là đúng , ư kiến
người khác là sai. Bởi
v́ ở thế gian này không có ǵ là đúng cố định
mà cũng không có ǵ là sai cố định. Chúng ta mở miệng nói với ai cũng “Tôi nghĩ
thế này là đúng”. Nếu nói tôi nghĩ
như vậy là đúng, người thứ hai nói tôi nghĩ
thế khác mới đúng, th́ hai cái đúng nó đụng
nhau. Ḿnh đúng theo cái nghĩ của
ḿnh, người khác đúng theo cái nghĩ của họ. Ai
cũng đúng hết th́ căi lộn hay huề
? Thế gian không ai chịu thua ai, ḿnh
đúng th́ người khác sai, mà người khác đúng th́
ḿnh sai. Cho nên khi người ta nghĩ khác với ḿnh,
mà họ cho rằng họ đúng th́ ḿnh bực lên liền,
và người kia cũng nổi tức
vậy. Hai cái nổi tức sẽ đi
đến khẩu chiến. Khẩu chiến
không xong th́ tới thân chiến.
Quí vị thấy những người căi nhau,
đánh nhau khi được hỏi :“Tại
sao quí vị đánh nhau ?” Họ nói :“Tôi
nói cái này đúng mà nó cứ căi hoài”. Có khi nào hai người
căi lộn mà chúng ta hỏi “tại sao”, họ nói “tại
tôi sai” đâu. Nhất định là đúng.
Hai cái đúng không giống nhau th́ nhất
định căi lộn, căi lộn không xong th́ tới đánh
lộn. Như vậy th́ khổ hay vui ?
Không bao giờ vui được. Những điều này xảy ra rất nhiều.
Gia đ́nh vợ chồng, mỗi người thấy
một lối, ai cũng cho là đúng th́ gia đ́nh đó
căi lộn hoài. Trong xă hội, nhóm này
thấy thế này là đúng, nhóm kia thấy
thế khác là đúng th́ cũng gây ra cuộc đấu chiến.
Cả trên thế gian đều như vậy.
Nếu cố chấp cái nghĩ của ḿnh đúng,
cái nghĩ của người khác sai là gốc của đấu
tranh, của tiêu diệt nhau. Cho nên chúng
ta đừng có cố chấp. Cái đúng này là
đúng của tôi, cái đúng kia là
đúng của anh. Mỗi người giữ
phần của ḿnh, căi nhau làm chi. Vậy là yên.
Xả hết cố chấp, đừng bắt
người khác phải nghĩ, phải thấy như ḿnh
mới đúng. Đó là điểm
đặc biệt của đạo Phật. Trong đạo
Phật có câu :“Phật hóa hữu duyên
nhân”, đức Phật giáo hóa người có duyên với
Ngài mà thôi. Ai có duyên th́ đến với Phật,
chớ Phật không nói đạo Phật là đúng, đạo
khác là sai. Theo đạo nào cũng tốt.
Ḿnh thích đạo Phật v́ đạo Phật thích hợp
với tâm tư nguyện vọng của ḿnh nên ḿnh theo, người khác không thích th́ thôi. Chúng ta
không nên nói theo đạo Phật chết
được về Cực lạc, c̣n theo đạo khác
chết nhất định đọa địa ngục.
Không nên như vậy.
Trong kinh Phật nhất là các bộ A-hàm, Phật
thường nói :“Người tu theo
đạo Phật làm lành, tu Thập thiện được
phước sanh cơi trời. Người không tu theo đạo Phật mà làm mười
điều lành cũng được sanh cơi trời”. Không
phải cơi trời chỉ dành cho người tu theo đạo
Phật. Bởi vậy người không tu theo đạo
Phật mà làm lành, làm tốt họ vẫn có phước.
Ḿnh tu theo đạo Phật mà ḿnh làm xấu
làm ác th́ ḿnh cũng bị tội như thường. Chúng
ta mới thấy rằng chủ trương của đức
Phật rất rơ ràng, rất thấu đáo. Phật không bắt
ai phải theo ḿnh dù biết rằng làm
như vậy là tốt, là có lợi. Nếu
người ta không thích th́ thôi, không ép buộc.
Chúng ta học Phật phải tập tâm cởi
mở, xả bỏ những cố chấp riêng tư, dù
chấp tôn giáo ḿnh cũng là bệnh nữa. Những ǵ chúng ta thấy đều do Phật
dạy, ḿnh biết ḿnh tu. Ai thấy hợp
th́ tu theo, c̣n thấy không hợp th́ thôi,
ta chỉ cười chớ đừng giận. Đạo
ḿnh kính trọng mà nghe ai nói ngược lại, ḿnh nổi
sùng lên th́ chưa gọi là hiểu đạo. Không cố
chấp th́ cuộc đời an vui, hạnh
phúc, sống với mọi người rất ḥa nhă.
Điều thứ tư là Phật dạy xả
đừng chấp thân của ḿnh nữa. Quí vị thấy dễ hay khó?
Xả mấy điểm kia th́ c̣n khả
dĩ, xả chấp thân ḿnh th́ hơi khó. Tôi hỏi quí vị
trong tất cả cái sợ của ḿnh hiện giờ, cái
sợ nào là số một ? Sợ chết là số một. Tại sao
ḿnh sợ chết ? V́ cố giữ thân,
cố chấp thân, nên nghe nói mất đi th́ hoảng sợ.
Do đó khi cái chết đến ḿnh khổ vô cùng.
Chúng ta xét kỹ thân của ḿnh, ai cũng muốn
cho nó được tṛn một trăm năm. Hồi xưa c̣n tham hơn nữa,
hàng quần thần chúc vua chúa đến Vạn tuế, tức
là muôn năm. Chúc muôn năm, mà có ông vua
nào sống được muôn năm đâu. Mấy ông c̣n chết sớm hơn ai hết.
Như vậy để thấy ḷng tham sống của con
người quá lớn. Bởi tham sống cho
nên chết là cái khổ nhất.
Nếu người không tham sống th́ chết
có khổ không ? Đâu có khổ
v́ họ đâu có sợ. Nên quí vị cố chấp
thân, muốn giữ cho nó lâu dài, mà lỡ nó bại hoại
th́ đau khổ vô cùng. Thân ḿnh đâu có nguyên vẹn từ
thỉ chí chung, mà nó đổi thay từng
tháng, từng ngày. Như vậy muốn nó c̣n hoài, chẳng
khác nào ḿnh nắm một cục nước đá trong tay mà muốn nó đừng tan. Thân
này cũng vậy, luôn biến chuyển từng phút giây.
Đó là nói b́nh thường, c̣n nói theo
khoa học là nó sanh diệt từng tế bào. Lúc nào, phút nào cũng sanh sanh diệt diệt, không
dừng. Sanh diệt luôn luôn mà bảo nó
c̣n hoài làm sao được. Chấp như vậy có
phải là ảo tưởng không ? Ảo tưởng sai lầm mà chúng ta cứ chấp
giữ, cho nên khổ vô cùng.
Vậy mà trăm người như một, ai cũng
muốn giữ thân lâu dài. Nhiều khi bảy,
tám mươi tuổi vẫn muốn sống hoài, không muốn
chết. Muốn giữ hoài mà có giữ
được đâu. Giữ không được th́
khổ hay vui ? Người lớn tuổi
nào cũng thở dài than vắn, khổ quá !
Già yếu bệnh hoạn, khổ quá !
Thật ra già yếu, bệnh hoạn có khổ không ? Có ǵ đâu mà khổ, nó là
như vậy. Hết thời ấu niên
đến thời tráng niên, hết thời tráng niên đến
thời trung niên, hết thời trung niên đến thời
lăo niên. Cứ thế mà đổi dời.
Nên khi trẻ ḿnh vui với tuổi trẻ,
lúc già ḿnh vui với tuổi già. Mai mốt chết th́
cười với cái chết, sướng không
? Chớ ngồi đó mà than, ai cứu ḿnh được.
Không ai cứu được th́ than hoài làm chi cho khổ vậy ? Cứ cười vui.
Ờ ! Già tốt. Nếu đi hai chân không vững th́ thêm chân thứ
ba nữa. Cứ như vậy mà chống
gậy, có ǵ đâu phải buồn. Xả
được cố chấp th́ vui, c̣n nếu giữ th́
khổ. Lẽ thật là như vậy.
Con người sợ chết nhưng có giữ
cho khỏi chết được không ?
Nếu giữ được th́ cũng nên sợ.
Giữ không được th́ cứ cười
vui cho rồi. Quí vị nghĩ nếu lát nữa chết,
chúng ta sẽ có cái ǵ vui ? Hiện
tại ḿnh biết hết các việc trên thế gian rồi,
biết sự sống này rồi. Người
ta nói đi du lịch vui chơi đó đây là tới những
chỗ ḿnh chưa biết, c̣n những chỗ nào biết rồi,
đi chán lắm. Chúng ta đă ở trên
thế gian mấy chục năm, chán quá rồi. Bây giờ đi tới chỗ khác chơi cho vui
th́ sợ ǵ. Khi sắp chết, ḿnh tự
nghĩ ta sẽ biết thêm một chỗ mới nữa.
Vậy là vui chớ không sợ. Chúng ta sống
vui với cái sống, chết cũng vui với cái chết,
như vậy là an vui, tự tại.
Người không sợ chết th́ chết không
phải là khổ. Sở dĩ
khổ là v́ người ta chấp chặt phải sống,
sống chừng nào cũng được, sống hoài.
Chấp chặt vậy cho nên lỡ ai coi tuổi
hoặc bắt mạch nói bệnh sắp chết liền
quên ăn, quên ngủ. Nếu hiểu
được lẽ thật th́ chết là vui thôi. Ờ, tôi ở đây mấy chục năm chán rồi,
đi chỗ khác chơi cho vui. Đó, nghĩ vậy
th́ cứ cười mà đi, có tự tại không ? Rơ ràng nếu buông xả cố chấp
th́ chúng ta an vui. C̣n bám chặt
giữ măi th́ chúng ta đau khổ.
Cuộc đời là một ḍng biến chuyển
từ ngoại vật cho tới con người. Nó biến
chuyển mà chúng ta cố giữ th́ có phải là si mê không ? Cho nên Phật nói người
trí biết được vô thường biến chuyển
nên không khổ. C̣n người ngu,
đối với vô thường biến chuyển mà muốn
c̣n nguyên vẹn nên khổ. Bản thân ḿnh nó phải biến
hoại, phải mất; chúng ta biết rơ rồi cười
với nó, không sợ, là chúng ta khéo tu.
Tu là như vậy, chớ không phải vừa mới
bệnh liền chạy tới cầu Phật cho con sống
được năm năm, mười năm. Phật tử bệnh tới chùa nhờ quí thầy
cầu an. Quí thầy cầu cho Phật tử an, c̣n quí thầy
không an th́ cầu ai ? Nếu tất cả
người bệnh cầu đều được an th́ không ai chết hết. Nhưng
thật ra đâu có chuyện đó. Kỳ này cầu an là tại họ chưa chết, kỳ sau
tới lúc chết th́ cầu ǵ cũng chết thôi, cầu
an cũng không khỏi.
Như vậy để thấy chúng ta tu là phải
nhận ra lẽ thật của cuộc đời, thấy
rơ được lẽ thật của bản thân ḿnh. Đừng lầm lẫn mới an
vui, khỏi phải nhờ ai cầu ǵ hết, cũng khỏi
cần coi tướng coi số làm chi. Cuộc đời
là như vậy, không có ǵ phải lo. Năm
mươi tuổi chết cũng tốt, bảy
mươi tuổi chết cũng tốt, tám mươi tuổi
chết cũng tốt, không sao hết. Tôi thường
hay nói ai rồi cũng chết một lần, chớ có ai
chết hoài đâu phải không ? Th́ thôi lúc nào tới th́ đi một lần, chớ
đâu có đi hoài mà sợ.
Phật dạy khi bỏ thân này, muốn có thân
khác đẹp hơn th́ phải tạo duyên tốt. Như giữ được năm giới trọn
vẹn th́ đời sau trở lại làm người
đủ năm điều kiện tốt :
Không sát sanh th́ tuổi thọ dài. Không trộm
cướp th́ có nhiều của. Không tà
dâm th́ đẹp đẽ trang nghiêm. Không
nói dối th́ ngôn ngữ được lưu loát. Không uống rượu, x́ ke ma túy th́ trí tuệ
thông minh. Nếu thiếu một trong
năm giới th́ đời sau bất hạnh một phần.
Ai muốn đời sau được thân tốt
đẹp hơn thân người th́ tu Thập thiện.
Như vậy chết không đáng sợ mà chỉ
sợ ḿnh không chuẩn bị được khi mất
thân này. Đến
lúc ngă ra chết không làm điều lành, không tạo phước
đức th́ chừng đó khổ hơn nữa. Cho
nên biết tu th́ trong cuộc sống hiện tại chúng ta
được an vui tự tại, khi nhắm
mắt chúng ta đă chuẩn bị cho đời sau
được tốt đẹp hơn nên chúng ta càng vui,
không có ǵ phải buồn sợ.
Cũng như ḿnh đi chiếc xe
cũ, lâu quá nó hư ṃn, cứ đẩy hoài rất chán.
Bây giờ ḿnh dành dụm tiền, bỏ xe
cũ mua xe mới đẹp hơn. Như vậy buồn
hay vui ? Nhưng muốn mua xe
khác đẹp hơn th́ phải chuẩn bị tiền.
Chuẩn bị trước rồi mới bỏ xe cũ mua xe mới được. Chớ
không chuẩn bị th́ xe cũ bỏ rồi,
không biết làm sao mua xe mới. Cho nên người
biết tu là người biết lo xa, biết chuẩn bị
sẵn; bỏ thân này qua thân khác khỏe hơn. Đó
là bước tiến của người tu.
Như vậy chỉ một chữ Xả mà chúng
ta được an ổn vui
tươi. Cần ǵ phải nhiều. Một
chữ mà biết tu là cả cuộc đời sống thoải
mái, an vui. Ngược lại quí vị sẽ
thấy mặt mày nhăn nhó hoài, bất măn cái này, bất
măn cái nọ, bất măn con cái, bất măn vợ chồng, bất
măn xă hội… Mấy chục năm cứ
nhăn nhó hoài, uổng một cuộc đời. Cho nên ḿnh phải vui tươi xả bỏ, có mấy
mươi năm ngắn ngủi, sống làm sao cho thảnh
thơi, tạo phước lành để khi nhắm mắt
được đến cơi lành, ở đó mà buồn giận
làm chi cho khổ.
Vậy mong quí Phật tử nghe hiểu, ứng dụng
tu để tất cả chúng ta sống trên thế gian này
lúc nào cũng tươi cười, không c̣n buồn bực. Đến lúc nhắm mắt ra
đi chúng ta cũng vui luôn. Đó là kết quả tốt
đẹp của người Phật tử khéo tu.